Sáng Thế 42
Vietnamese Bible: Easy-to-Read Version
Giấc mộng thành sự thật
42 Gia-cốp nghe tin ở Ai-cập có thóc lúa, nên bảo mấy người con, “Sao tụi bây cứ ngồi đó mà nhìn nhau vậy? 2 Tao nghe ở Ai-cập có thóc lúa. Hãy đi xuống đó mua thóc cho chúng ta ăn để khỏi chết.”
3 Vậy mười anh em Giô-xép liền đi xuống Ai-cập mua thóc lúa. 4 Nhưng Gia-cốp không cho Bên-gia-min, em ruột [a] Giô-xép đi với họ vì sợ lỡ rủi ro xảy ra cho cậu.
5 Các con trai của Ít-ra-en cùng đi với nhiều người xuống Ai-cập mua ngũ cốc vì dân chúng Ca-na-an cũng lâm nạn đói.
6 Lúc đó Giô-xép làm tể tướng Ai-cập. Người nào đến mua ngũ cốc thì ông bán. Các anh Giô-xép đến quì mọp trước mặt Giô-xép. 7 Khi thấy họ, Giô-xép nhận ra ngay nhưng giả bộ không biết. Ông gắt gỏng hỏi, “Các anh ở đâu tới?”
Họ trả lời, “Dạ chúng tôi từ xứ Ca-na-an đến để mua lương thực.”
8 Giô-xép biết là anh em mình, nhưng họ lại không nhận ra Giô-xép. 9 Giô-xép nhớ lại mấy chiêm bao về các anh em quì mọp trước mặt mình.
Ông quát, “Các anh là lũ do thám đến đây để xem chỗ yếu ớt trong xứ ta!”
10 Nhưng các anh em phân trần, “Không phải đâu, thưa ngài. Kẻ tôi tớ ngài chỉ đến để mua lương thực thôi. 11 Chúng tôi là anh em cùng một cha. Chúng tôi là dân lương thiện chứ đâu phải do thám.”
12 Giô-xép nhất quyết, “Không! Các anh chỉ đến dòm ngó các chỗ sơ hở của xứ ta mà thôi!”
13 Họ giải thích, “Chúng tôi là mười trong số mười hai anh em, con của cùng một cha. Chúng tôi sống trong xứ Ca-na-an. Thằng út hiện ở với cha tôi, còn đứa em nữa thì chết rồi.”
14 Nhưng Giô-xép bảo họ, “Ta nói đúng rồi! Các anh là lũ do thám! 15 Nhưng ta cho một cơ hội để các anh chứng tỏ mình nói thật. Ta chỉ mạng sống vua mà thề rằng các anh không được phép rời nơi đây cho đến khi đứa em út xuống đây. 16 Một người trong các anh đi về mang em út xuống. Những người còn lại phải ngồi tù ở đây để ta xem các anh nói thật hay không. Nếu không thì ta chỉ mạng sống vua mà tin chắc rằng các anh là lũ do thám.” 17 Rồi Giô-xép giam họ trong ba ngày.
Chuyện rắc rối bắt đầu
18 Đến ngày thứ ba Giô-xép bảo họ, “Ta kính sợ Thượng Đế. Các anh hãy làm như sau thì ta sẽ để cho các anh sống: 19 Nếu các anh quả là người lương thiện thì một người trong các anh phải ở lại đây ngồi tù còn những người khác đi về mang thóc cứu đói cho gia đình các anh, 20 rồi mang em trai út xuống đây cho ta. Các anh làm như thế thì ta mới tin các anh nói thật, và các anh mới khỏi chết.”
Các anh em đồng ý. 21 Họ bảo nhau, “Tụi mình bị phạt vì tội đã hại em mình. Nó lâm cảnh khổ van xin chúng mình giúp đỡ mà chúng mình không chịu nghe. Bởi vậy mà bây giờ chúng mình mới lâm cảnh khốn khó thế nầy.”
22 Ru-bên lên tiếng bảo họ, “Tao đã bảo tụi bây đừng làm hại nó mà tụi bây không nghe, nên bây giờ mình mới phải đền tội vì việc ác mình làm cho nó.”
23 Khi Giô-xép nói chuyện với các anh, ông dùng người thông dịch, nên họ tưởng Giô-xép không hiểu những gì họ nói riêng với nhau. 24 Giô-xép liền rời họ, bước ra ngoài và khóc. Ít phút sau ông trở lại nói chuyện với họ. Ông bắt trói Xi-mê-ôn trước mặt các anh em. 25 Rồi bảo các đầy tớ mình đổ thóc đầy bao của các anh em và để tiền họ đã trả mua thóc lại trong bao. Các đầy tớ cũng được lệnh cung cấp cho họ đủ lương thực đi đường. Các đầy tớ làm y như thế.
26 Vậy các anh em chất thóc lên lưng lừa rồi lên đường. 27 Khi họ dừng lại nghỉ đêm thì một anh em mở bao ra lấy thóc cho lừa ăn thấy tiền của mình nằm trong bao. 28 Anh bảo các anh em kia, “Tiền tôi mua thóc được trả lại đây. Nằm ngay trong bao nầy!” Họ đâm hoảng và bảo nhau, “Thượng Đế làm gì cho chúng ta đây?”
Các anh em tường trình cùng Gia-cốp
29 Các anh em trở về cùng Gia-cốp trong xứ Ca-na-an thuật lại cho ông nghe mọi việc. 30 Họ thuật, “Ông quan xứ đó ăn nói cộc cằn với chúng con. Ông ta buộc tội chúng con là sang để do thám, 31 nhưng chúng con bảo chúng con là người lương thiện không phải do thám. 32 Chúng con bảo ông ta rằng, ‘Chúng tôi là mười anh em cùng một cha. Một đứa em đã mất tích còn đứa em út hiện đang ở với cha chúng tôi trong xứ Ca-na-an.’ 33 Ông quan xứ đó bảo chúng con, ‘Đây là cách chứng tỏ các anh là người lương thiện: Để một người trong các anh lại đây, còn các anh mang thóc về cứu đói cho gia đình các anh, 34 rồi mang đứa em út xuống đây thì ta mới tin rằng các anh là người lương thiện, không phải do thám. Sau đó ta sẽ trả người các anh đã để lại làm con tin, rồi các anh sẽ được tự do đi lại trong xứ ta.’”
35 Khi họ đổ bao ra thì ai nấy đều thấy tiền của mình nằm trong bao. Thấy vậy, họ và người cha đều vô cùng sợ hãi.
36 Gia-cốp, cha họ bảo, “Tụi bây cướp mất các con tao. Giô-xép mất tích rồi, Xi-mê-ôn cũng đi luôn, rồi bây giờ bay còn lăm le bắt Bên-gia-min đi nữa à! Mọi chuyện đều trái ý tao cả.”
37 Ru-bên liền thưa với cha rằng, “Cha ơi, nếu con không mang Bên-gia-min về thì cha cứ việc giết hai đứa con trai của con đi. Cha hãy giao em cho con, con sẽ mang nó về bình yên cho cha.”
38 Nhưng Gia-cốp nhất quyết, “Tao không cho Bên-gia-min đi với tụi bay đâu. Anh nó chết rồi, bây giờ chỉ còn có một mình nó thôi. Lỡ có chuyện gì xảy ra cho nó trong khi đi xuống Ai-cập thì tao chỉ có nước rầu rĩ cho đến ngày chết [b].”
Footnotes
- Sáng Thế 42:4 em ruột Nguyên văn, “em.” Giô-xép và Bên-gia-min là anh em ruột.
- Sáng Thế 42:38 đến ngày chết Hay “đến ngày xuống âm phủ.”
Sáng Thế 42
Bản Dịch 2011
Các Anh của Giô-sép Xuống Ai-cập
42 Khi Gia-cốp nghe rằng ở Ai-cập có lúa gạo, ông nói với các con trai ông, “Sao các con cứ ở đó mà nhìn nhau?” 2 Ông nói tiếp, “Cha nghe người ta nói ở Ai-cập vẫn còn có lúa. Hãy đi xuống đó và mua lúa về cho chúng ta, để chúng ta có thể sống và khỏi chết.” 3 Vậy mười người anh của Giô-sép đi xuống Ai-cập để mua lúa. 4 Nhưng Gia-cốp không cho Bên-gia-min em trai Giô-sép đi theo các anh chàng, vì ông nói, “Rủi có tai họa gì xảy đến cho nó thì sao?”
5 Các con trai của I-sơ-ra-ên nhập cùng đoàn người đi mua lúa, vì xứ Ca-na-an cũng bị nạn đói. 6 Khi ấy Giô-sép đang là người có quyền trong nước. Ông là người bán lúa cho toàn dân trong nước. Các anh của Giô-sép đến và quỳ sấp mặt xuống đất trước mặt ông. 7 Khi thấy các anh của ông, Giô-sép nhận ra họ ngay, nhưng ông làm ra vẻ như người xa lạ và nói chuyện với họ cách gắt gỏng. Ông hỏi họ, “Các ngươi từ đâu đến?”
Họ đáp, “Chúng tôi từ xứ Ca-na-an đến để mua lương thực.”
8 Thế là Giô-sép biết họ đúng là các anh của ông, nhưng họ không nhận ra ông. 9 Bấy giờ Giô-sép nhớ lại những điềm chiêm bao mà ông đã thấy về họ, ông bảo họ, “Các ngươi đúng là quân do thám rồi! Các ngươi đến đây để dòm ngó những sơ hở của xứ nầy!”
10 Họ đáp, “Thưa ngài, không phải đâu, các tôi tớ ngài chỉ đến để mua lương thực. 11 Tất cả chúng tôi đều là con một cha. Chúng tôi đều là người chân thật. Chúng tôi không phải là quân do thám.”
12 Nhưng ông nói với họ, “Không được. Ðúng là các ngươi đến đây để tìm xem những sơ hở của xứ nầy.”
13 Họ đáp, “Các tôi tớ ngài gồm mười hai anh em, con cùng một cha, ở xứ Ca-na-an. Ðứa út hiện đang ở nhà với cha chúng tôi, còn một người thì bây giờ không còn nữa.”
14 Giô-sép nói với họ, “Ðúng như ta đã nói với các ngươi, ‘Các ngươi quả là quân do thám!’ 15 Ðây là điều các ngươi phải chứng minh cho ta: Ta chỉ sinh mạng của Pha-ra-ôn mà thề rằng các ngươi sẽ không được rời khỏi nơi đây, nếu em út các ngươi không đến đây gặp ta. 16 Hãy sai một người trong các ngươi đi về, đem em út các ngươi đến đây. Tất cả những người còn lại sẽ bị giam vào ngục, để xem những lời các ngươi nói có đúng sự thật không; nếu không, ta chỉ sinh mạng của Pha-ra-ôn mà thề, các ngươi đích thực là quân do thám!”
17 Ðoạn ông truyền lịnh bắt họ giam vào ngục suốt ba ngày.
18 Ðến ngày thứ ba, Giô-sép nói với họ, “Hãy làm thế nầy để các ngươi được sống, vì ta kính sợ Ðức Chúa Trời. 19 Nếu các ngươi là những người thành thật, hãy chọn một người trong số anh em các ngươi để ở lại trong nhà tù này. Còn các ngươi, hãy đi, mang lúa về nuôi gia đình các ngươi đang đói. 20 Nhưng phải đem em út các ngươi đến gặp ta, để xác thật những lời các ngươi đã nói, và các ngươi sẽ khỏi chết.” Họ đồng ý làm như vậy. 21 Ðoạn họ nói với nhau, “Chúng ta thật sự đã có tội với em chúng ta, vì chúng ta đã thấy linh hồn nó đau đớn biết bao khi nó van xin chúng ta, nhưng chúng ta chẳng chịu nghe. Vì thế giờ đây chúng ta phải chịu cảnh khốn đốn nầy.”
22 Ru-bên nói với họ, “Anh há chẳng đã nói với các em, ‘Ðừng gây nên tội với đứa nhỏ,’ mà các em không chịu nghe sao? Vì thế, bây giờ chúng ta phải trả nợ máu cho nó.” 23 Họ không biết rằng Giô-sép hiểu tất cả những gì họ nói với nhau, vì ông nói chuyện với họ qua một người thông ngôn. 24 Bấy giờ ông bước qua nơi khác và khóc. Sau đó ông trở lại và nói chuyện với họ. Ðoạn ông ra lịnh bắt Si-mê-ôn ở giữa họ và trói ngay trước mặt họ.
Các Anh của Giô-sép Trở Về Ca-na-an
25 Giô-sép truyền lịnh đổ lúa đầy các bao của họ, và trả bạc của mỗi người lại trong bao lúa của họ và cung cấp họ thực phẩm đi đường. Ông đối xử với họ như vậy. 26 Vậy họ chất lúa lên lưng lừa và ra đi. 27 Nhưng dọc đường, khi họ hạ trại để nghỉ đêm, một người trong họ mở miệng bao để lấy ít lúa cho lừa ăn, ông thấy số bạc mua lúa của ông, kìa, nó nằm đó, nơi miệng bao lúa của ông. 28 Người ấy nói với các anh em mình, “Số bạc mua lúa của tôi sao lại bị trả lại. Nó nằm kia kìa, ngay trong bao lúa của tôi!” Thế là mọi người đều rầu rĩ và lo sợ. Họ nói với nhau, “Ðức Chúa Trời đã làm gì cho chúng ta thế?”
29 Họ trở về gặp Gia-cốp cha họ trong xứ Ca-na-an và thuật lại cho ông tất cả những gì đã xảy ra cho họ trong nước Ai-cập. Họ nói, 30 “Người làm chúa xứ đó nói chuyện với chúng con cách gắt gỏng. Ông ấy bảo chúng con là quân đi do thám xứ. 31 Nhưng chúng con trả lời rằng chúng con là những người thành thật, không phải là quân do thám. 32 Chúng con có mười hai anh em, con của một cha. Một người không còn nữa, còn em út ở nhà với cha trong xứ Ca-na-an. 33 Ông ấy, người làm chúa của xứ đó, nói với chúng con, ‘Hãy làm điều nầy để chứng tỏ các ngươi là những người thành thật: Hãy để một người trong anh em các ngươi ở lại đây với ta. Hãy lấy lương thực, mang về nuôi gia đình các ngươi đang đói, và đi đi. 34 Sau đó hãy đem đứa em út của các ngươi đến đây gặp ta, để chứng tỏ rằng các ngươi không phải là quân do thám nhưng là những người chân thật. Bấy giờ ta sẽ thả người anh em bị nhốt của các ngươi ra, rồi các ngươi có thể mua bán trong nước của ta.’”
35 Sau đó họ đổ lúa trong các bao của họ ra, mỗi người đều kinh ngạc khi thấy túi bạc của mình đã trả bây giờ lại ở trong bao lúa của mình. Khi họ và cha họ thấy các túi bạc ấy, họ thảy đều lo sợ.
36 Gia-cốp cha họ nói với họ, “Các con đã làm mất con của cha. Giô-sép đã không còn, Si-mê-ôn cũng không còn, mà bây giờ các con còn muốn bắt Bên-gia-min đem đi. Tất cả những việc nầy đều gây hại cho cha.”
37 Bấy giờ Ru-bên thưa với cha ông, “Xin cha cứ giết hai đứa con của con, nếu con không đem em về cho cha. Xin cha giao nó cho con, con sẽ đem nó về cho cha.”
38 Nhưng ông nói, “Con trai cha sẽ không đi xuống đó với con đâu, vì anh nó đã chết rồi, chỉ còn một mình nó. Lỡ có chuyện gì rủi ro xảy ra cho nó dọc đường, các con sẽ làm cho đầu bạc nầy của cha phải mang âu sầu xuống âm phủ.”
Sáng Thế 42
New Vietnamese Bible
Các Anh Của Giô-sép Xuống Ai-cập
42 Gia-cốp được tin xứ Ai-cập vẫn còn lúa, liền bảo các con trai: “Tại sao các con cứ nhìn nhau như thế? 2 Cha nghe Ai-cập còn có lúa. Các con hãy xuống đó mua lúa cho chúng ta để chúng ta có thể sống sót, và khỏi bị chết.”
3 Mười người anh của Giô-sép bèn đi xuống Ai-cập mua lúa. 4 Nhưng Gia-cốp không cho Bên-gia-min, em của Giô-sép đi với các anh vì sợ nó bị làm hại. 5 Vậy các con của Y-sơ-ra-ên cũng ở trong số những người đi mua lúa, vì nạn đói cũng đang hoành hành tại xứ Ca-na-an.
6 Lúc ấy, Giô-sép làm tể tướng Ai-cập, kiêm việc bán lúa cho dân chúng. Các anh Giô-sép đến quỳ gối, sấp mình xuống đất trước mặt ông. 7 Nhìn thấy các anh, Giô-sép nhận ra ngay nhưng ông giả bộ làm người xa lạ và gay gắt hỏi họ: “Các người từ đâu đến đây?” Họ đáp: “Chúng tôi từ xứ Ca-na-an đến để mua lúa.”
8 Mặc dù Giô-sép nhận ra ngay các anh mình nhưng họ không biết ông là ai. 9 Ông sực nhớ lại các giấc mộng về anh em nên bảo họ: “Các ngươi là thám tử, các ngươi đến đây để thăm dò yếu điểm của đất nước ta!”
10 Họ đáp: “Thưa chúa không phải vậy đâu, các tôi tớ chúa đến để mua thực phẩm. 11 Chúng tôi tất cả là con một cha và là người lương thiện, không phải là thám tử.”
12 “Không! các ngươi đến đây để dò la những địa điểm yếu của đất nước chúng ta.”
13 Nhưng họ đáp: “Các tôi tớ chúa vốn là mười hai anh em, con một cha đang sống tại xứ Ca-na-an. Người con út đang ở nhà với cha chúng tôi, còn một người đã mất biệt.”
14 Giô-sép bảo họ: “Đúng như lời ta nói, các ngươi là thám tử! 15 Đây là cách thử các ngươi: Ta lấy sinh mạng Pha-ra-ôn thề rằng các ngươi không thể nào rời nơi này cho đến khi em út các ngươi đến đây. 16 Hãy sai một người trong vòng các ngươi đem em út các ngươi xuống đây, còn tất cả sẽ bị tống giam để thử cho biết lời các ngươi khai có thật không. Nếu không, thì ta lấy sinh mạng của Pha-ra-ôn mà khẳng định rằng các ngươi là thám tử.” 17 Rồi ông cho giam giữ họ ba ngày.
18 Đến ngày thứ ba, Giô-sép bảo họ: “Các ngươi hãy làm điều này thì được sống vì ta kính sợ Đức Chúa Trời. 19 Nếu các ngươi là người lương thiện, hãy để cho một người trong các anh em ở lại trong tù còn tất cả hãy ra về, chở lúa về nuôi gia đình đang đói. 20 Nhưng các ngươi phải đem em út xuống cho ta để xác nhận lời khai của các ngươi là thật thì các ngươi khỏi chết.” Vậy họ vâng theo lời đó.
21 Họ bảo nhau: “Thật chúng ta đang bị hình phạt vì em chúng ta. Chúng ta đã thấy nó sầu thảm khi nó năn nỉ xin tha mạng nhưng chúng ta không chịu nghe. Chính vì đó mà bây giờ chúng ta phải bị sầu thảm.”
22 Ru-bên đáp: “Anh đã chẳng bảo các em đừng phạm tội ác ấy đối với đứa trẻ hay sao? Nhưng các em chẳng thèm nghe nên bây giờ chúng ta phải trả nợ máu đó.” 23 Họ không biết Giô-sép hiểu được lời họ nói vì ông đã dùng một người thông ngôn.
24 Giô-sép quay đi chỗ khác mà khóc rồi ông lại tiếp tục nói chuyện với họ. Ông bắt Si-mê-ôn từ bọn họ và ra lệnh trói lại trước mặt họ.
25 Giô-sép bảo xúc lúa đổ đầy bao và để bạc lại trong bao cho mỗi người và cấp thêm lương thực đi đường. Người đầy tớ vâng lời. 26 Anh em Giô-sép chất các bao lúa lên lưng lừa rồi ra đi.
27 Đến một quán trọ, một người mở bao ra cho lừa ăn lúa, thấy số bạc mình đã trả, nay nằm ngay miệng bao; 28 ông sợ và nói với các anh em: “Bạc của tôi đã được trả lại, và nằm ngay trong bao tôi!”
Sợ hãi, họ run rẩy nhìn nhau và nói: “Đức Chúa Trời làm gì cho chúng ta đây?”
29 Khi về đến nhà cha mình là Gia-cốp ở xứ Ca-na-an, họ thuật lại cho cha tất cả những việc đã xảy ra. Họ thưa: 30 “Người đang làm chúa tể trong xứ đó đã dùng lời xẳng xớm mà nói với chúng con và đối xử với chúng con như thám tử đang trinh sát xứ họ. 31 Nhưng chúng con đã thưa với ông ta: ‘Chúng tôi là người lương thiện không phải là thám tử đâu. 32 Chúng tôi là mười hai anh em cùng một cha; một người đã mất biệt, và một người con út đang ở với cha chúng tôi tại xứ Ca-na-an.’
33 Lúc ấy người đang làm chúa tể trong xứ ấy bảo chúng con: ‘Đây là phương cách giúp ta biết các ngươi có phải là người lương thiện không: hãy để một người trong anh em các ngươi ở lại đây với ta, còn các ngươi hãy đem lương thực về cho gia đình đang đói. Đi đi. 34 Nhưng hãy đem em út xuống cho ta thì ta mới biết các ngươi không phải là thám tử nhưng là người lương thiện. Khi ấy ta sẽ trả người anh em kia lại cho các ngươi và các ngươi có thể buôn bán tại đất nước này.’ ”
35 Khi họ trút lúa ra khỏi bao, bao của mỗi người đều có số bạc của mình. Khi họ và cha mình thấy các bao bạc đó, họ đều kinh khiếp. 36 Gia-cốp, cha họ liền nói: “Chúng mày đã tước đoạt các con trai ta. Giô-sép không còn nữa, Si-mê-ôn cũng biệt tăm; thế mà bây giờ chúng mày muốn đem Bên-gia-min đi nữa. Mọi sự đều nghịch với ta!”
37 Ru-bên thưa với cha mình: “Nếu con không đem em về cho cha thì cha hãy giết hai đứa con của con đi. Xin cha giao em cho con thì con sẽ đem em về.”
38 Nhưng Gia-cốp đáp: “Con ta sẽ không xuống đó với chúng mày đâu. Anh nó đã chết, chỉ còn một mình nó; nếu nó gặp nguy hại gì trong cuộc hành trình của chúng mày tức là chúng mày làm cho đầu bạc này đau buồn xuống mồ.”
Copyright © 2010 by World Bible Translation Center
Copyright © 2011 by Bau Dang
New Vietnamese Bible. Used by permission of VBI (www.nvbible.org)