Diarhebion 6
Beibl William Morgan
6 Fy mab, os mechnïaist dros dy gymydog, ac os trewaist dy law yn llaw y dieithr, 2 Ti a faglwyd â geiriau dy enau, ti a ddaliwyd â geiriau dy enau. 3 Gwna hyn yr awr hon, fy mab, a gwared dy hun, gan i ti syrthio i law dy gymydog; cerdda, ac ymostwng iddo, ac ymbil â’th gymydog. 4 Na ddyro gwsg i’th lygaid, na hun i’th amrantau. 5 Gwared dy hun fel yr iwrch o law yr heliwr, ac fel aderyn o law yr adarwr.
6 Cerdda at y morgrugyn, tydi ddiogyn; edrych ar ei ffyrdd ef, a bydd ddoeth: 7 Nid oes ganddo neb i’w arwain, i’w lywodraethu, nac i’w feistroli; 8 Ac er hynny y mae efe yn paratoi ei fwyd yr haf, ac yn casglu ei luniaeth y cynhaeaf. 9 Pa hyd, ddiogyn, y gorweddi? pa bryd y cyfodi o’th gwsg? 10 Eto ychydig gysgu, ychydig hepian, ychydig blethu dwylo i gysgu. 11 Felly y daw tlodi arnat fel ymdeithydd, a’th angen fel gŵr arfog.
12 Dyn i’r fall, a gŵr anwir, a rodia â genau cyndyn. 13 Efe a amneidia â’i lygaid, efe a lefara â’i draed, efe a ddysg â’i fysedd. 14 Y mae pob rhyw gyndynrwydd yn ei galon; y mae yn dychymyg drygioni bob amser, yn peri cynhennau. 15 Am hynny ei ddinistr a ddaw arno yn ddisymwth: yn ddisymwth y dryllir ef, fel na byddo meddyginiaeth.
16 Y chwe pheth hyn sydd gas gan yr Arglwydd: ie, saith beth sydd ffiaidd ganddo ef: 17 Llygaid beilchion, tafod celwyddog, a’r dwylo a dywalltant waed gwirion, 18 Y galon a ddychmygo feddyliau drwg, traed yn rhedeg yn fuan i ddrygioni, 19 Tyst celwyddog yn dywedyd celwydd, a’r neb a gyfodo gynnen rhwng brodyr.
20 Fy mab, cadw orchymyn dy dad, ac nac ymado â chyfraith dy fam. 21 Rhwym hwynt ar dy galon yn wastadol; clwm hwynt am dy wddf. 22 Pan rodiech, hi a’th gyfarwydda; pan orweddych, hi a’th wylia; pan ddeffroych, hi a gydymddiddan â thi. 23 Canys cannwyll yw y gorchymyn; a goleuni yw y gyfraith; a ffordd i fywyd yw ceryddon addysg: 24 I’th gadw rhag y fenyw ddrwg, a rhag gweniaith tafod y ddieithr. 25 Na chwennych ei phryd hi yn dy galon; ac na ad iddi dy ddal â’i hamrantau. 26 Oblegid y fenyw buteinig y daw dyn i damaid o fara; a gwraig gŵr arall a hela yr enaid gwerthfawr. 27 A ddichon gŵr ddwyn tân yn ei fynwes, heb losgi ei ddillad? 28 A ddichon gŵr rodio ar hyd marwor, ac heb losgi ei draed? 29 Felly, pwy bynnag a êl at wraig ei gymydog; y neb a gyffyrddo â hi, ni bydd lân. 30 Ni ddirmyga neb leidr a ladratao i ddiwallu ei enaid, pan fyddo arno newyn: 31 Ond os delir ef, efe a dâl yn saith ddyblyg; efe a rydd gymaint oll ag a feddo yn ei dŷ. 32 Ond y neb a wnêl odineb â benyw, sydd heb synnwyr; y neb a’i gwnêl, a ddifetha ei enaid ei hun. 33 Archoll a gwarth a gaiff efe; a’i gywilydd ni ddileir. 34 Canys cynddaredd yw eiddigedd gŵr; am hynny nid erbyd efe yn nydd dial. 35 Ni bydd ganddo bris ar ddim iawn; ac ni fodlonir ef, er rhoi rhoddion lawer.
Proverbs 6
New International Version
Warnings Against Folly
6 My son,(A) if you have put up security(B) for your neighbor,(C)
if you have shaken hands in pledge(D) for a stranger,
2 you have been trapped by what you said,
ensnared by the words of your mouth.
3 So do this, my son, to free yourself,
since you have fallen into your neighbor’s hands:
Go—to the point of exhaustion—[a]
and give your neighbor no rest!
4 Allow no sleep to your eyes,
no slumber to your eyelids.(E)
5 Free yourself, like a gazelle(F) from the hand of the hunter,(G)
like a bird from the snare of the fowler.(H)
6 Go to the ant, you sluggard;(I)
consider its ways and be wise!
7 It has no commander,
no overseer or ruler,
8 yet it stores its provisions in summer(J)
and gathers its food at harvest.(K)
9 How long will you lie there, you sluggard?(L)
When will you get up from your sleep?
10 A little sleep, a little slumber,
a little folding of the hands to rest(M)—
11 and poverty(N) will come on you like a thief
and scarcity like an armed man.
12 A troublemaker and a villain,
who goes about with a corrupt mouth,
13 who winks maliciously with his eye,(O)
signals with his feet
and motions with his fingers,(P)
14 who plots evil(Q) with deceit in his heart—
he always stirs up conflict.(R)
15 Therefore disaster will overtake him in an instant;(S)
he will suddenly(T) be destroyed—without remedy.(U)
16 There are six things the Lord hates,(V)
seven that are detestable to him:
17 haughty eyes,(W)
a lying tongue,(X)
hands that shed innocent blood,(Y)
18 a heart that devises wicked schemes,
feet that are quick to rush into evil,(Z)
19 a false witness(AA) who pours out lies(AB)
and a person who stirs up conflict in the community.(AC)
Warning Against Adultery
20 My son,(AD) keep your father’s command
and do not forsake your mother’s teaching.(AE)
21 Bind them always on your heart;
fasten them around your neck.(AF)
22 When you walk, they will guide you;
when you sleep, they will watch over you;
when you awake, they will speak to you.
23 For this command is a lamp,
this teaching is a light,(AG)
and correction and instruction
are the way to life,(AH)
24 keeping you from your neighbor’s wife,
from the smooth talk of a wayward woman.(AI)
25 Do not lust in your heart after her beauty
or let her captivate you with her eyes.
26 For a prostitute can be had for a loaf of bread,
but another man’s wife preys on your very life.(AJ)
27 Can a man scoop fire into his lap
without his clothes being burned?
28 Can a man walk on hot coals
without his feet being scorched?
29 So is he who sleeps(AK) with another man’s wife;(AL)
no one who touches her will go unpunished.
30 People do not despise a thief if he steals
to satisfy his hunger when he is starving.
31 Yet if he is caught, he must pay sevenfold,(AM)
though it costs him all the wealth of his house.
32 But a man who commits adultery(AN) has no sense;(AO)
whoever does so destroys himself.
33 Blows and disgrace are his lot,
and his shame will never(AP) be wiped away.
Footnotes
- Proverbs 6:3 Or Go and humble yourself,
William Morgan Welsh Bible Edition © British & Foreign Bible Society 1992.
Holy Bible, New International Version®, NIV® Copyright ©1973, 1978, 1984, 2011 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.
NIV Reverse Interlinear Bible: English to Hebrew and English to Greek. Copyright © 2019 by Zondervan.