Add parallel Print Page Options

Ri cˈambel tzij chrij ri aj ticonel

13  Chupan cˈa ri kˈij riˈ ri Jesús ye rachibilan ri ye rudiscípulos xel el pa jay y xbetzˈuyeˈ chuchiˈ ri choy. Y sibilaj ye qˈuiy winek ri xquimol apo quiˈ riqˈui. Rumariˈ Riyaˈ xoc apo pa jun jucuˈ y xtzˈuyeˈ ka chiriˈ y nubij cˈa pe ri ruchˈabel ri Dios chique ri winek. Y quinojel cˈa ri winek yecˈo chuchiˈ ri choy xquicˈaxaj apo ri Jesús. Riyaˈ qˈuiy cˈa ri xubij chique, xa yacˈa chi ruyon riqˈui cˈambel tak tzij. Y jun cˈa chique ri cˈambel tak tzij ri xucusaj, yareˈ: Cˈo cˈa jun achi ri xbe pa jopin ijaˈtz. Y tek ri achi cˈo chic pa samaj nijopin ijaˈtz, cˈo cˈa jubaˈ chare ri ijaˈtz riˈ xa pa bey xka wi. Y xepe cˈa ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ xquitij el ri ijaˈtz riˈ. Cˈo cˈa jubaˈ chic chare ri ijaˈtz cojol tak abej xka wi y chiriˈ xa ma qˈuiy ta ri ulef cˈo. Y can chanin cˈa xeˈel pe ruma chi ma pim ta ri ulef. Xa yacˈa tek xpe ruchukˈaˈ ri kˈij, xemayamoˈ y xechakiˈj ka chanin, ruma chi xa ma nej ta benak wi ka ri quicˈamal. Y jubaˈ chic chare ri ijaˈtz xka cojol tak kˈayis ri cˈo quiqˈuixal. Y tek xeˈel pe, junan xeqˈuiy quiqˈui ri qˈuix. Y ruma chi ri qˈuix sibilaj xeqˈuiy, ri ticoˈn xejikˈ pa quikˈaˈ. Yacˈa ri jubaˈ chic chare ri ijaˈtz xka pa jun utzilaj ulef, jabel xeqˈuiy y xewachin chukaˈ jabel. Ruma cˈo ijaˈtz xquiyalaˈ a treinta quiwech, cˈo xquiyalaˈ a sesenta quiwech y cˈo ri can jojun ciento quiwech xquiyalaˈ. Ri cˈo cˈa racˈaxabel, can tracˈaxaj cˈa ri xinbij, xchaˈ ri Jesús.

Ri nicˈatzin wi jun cˈambel tzij

10 Y yacˈariˈ tek ri discípulos xebe apo riqˈui ri Jesús y xquicˈutuj chare: ¿Achique ruma tek riqˈui cˈambel tak tzij yachˈo wi chiquiwech ri winek? xechaˈ chare.

11 Xpe cˈa ri Jesús xubij chique: Chiwe cˈa riyix can yaˈon cˈa kˈij riche (rixin) chi niwetamaj chrij ri rajawaren ri Dios, ri ma kˈalaj ta chiquiwech nicˈaj chic winek, ruma riyeˈ ma yaˈon ta kˈij chique riche (rixin) chi niquetamaj. 12 Ruma chi ri can cˈo qˈuiy riqˈui, xtiyaˈox (xtyaˈ) cˈa más chare y queriˈ qˈuiy ri xticˈojeˈ riqˈui. Yacˈa ri xa jubaˈ oc cˈo riqˈui, hasta ri jubaˈ riˈ xa xtelesex chare. 13 Xa rumacˈariˈ tek riyin yencusaj cˈambel tak tzij riche (rixin) chi yichˈo quiqˈui riche (rixin) chi queriˈ astapeˈ niquitzuˈ y xa ma nichˈobotej ta chiquiwech ri niquitzuˈ, y riche (rixin) chi astapeˈ niquicˈaxaj y xa ma nikˈax ta chiquiwech ri niquicˈaxaj. 14 Can ya wi cˈa reˈ nibanatej ri tzˈibatal ca ruma ri profeta Isaías, ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Y quecˈareˈ ri rutzˈiban ca riyaˈ:

Riyix xtiwacˈaxaj y ma xtikˈax ta chiwech ri xtiwacˈaxaj.
Riyix xtitzuˈ y xa ma xtiyaˈ ta cˈa pa cuenta ri nitzuˈ.
15 Ruma ri cánima re winek reˈ xa xquicowirisaj.
Cˈayef (cuesta) chi ntoc pa tak quixquin ri niquicˈaxaj.
Ri runakˈ tak quiwech quiyupuban, ruma ma nicajoˈ ta yetzuˈun.
Riyeˈ can majun nicajoˈ,
can ma nicajoˈ ta niquicˈaxaj,
can ma nicajoˈ ta nika pa tak cánima,
ma nicajoˈ ta nitzolin pe quicˈuˈx, riche (rixin) chi riyin nchojmirisaj ri quicˈaslen. Queriˈ ri xubij ri Dios, ri tzˈibatal ca ruma ri Isaías. 16 Yacˈa riyix nudiscípulos, can jabel wi ruwaˈikˈij, ruma chi ri runakˈ tak iwech can yetzuˈun wi jabel y ri ixquin can yeˈacˈaxan wi. 17 Riyin can kitzij cˈa nbij chiwe wacami, chi ye qˈuiy chojmilaj tak winek y ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, sibilaj xcajoˈ chi xquitzˈet ta ri nitzˈet riyix wacami, y xa ma xquitzˈet ta el. Can sibilaj chukaˈ xcajoˈ chi xquicˈaxaj ta ri niwacˈaxaj riyix re wacami, y xa ma xquicˈaxaj ta el.

Tek ri Jesús xubij achique ntel wi chi tzij ri cˈambel tzij chrij ri aj ticonel

18 Y ri Jesús xubij cˈa chique: Tiwacˈaxaj cˈa achique nubij ri cˈambel tzij ri nichˈo chrij ri achi ri xbe pa jopin ijaˈtz. 19 Ri jubaˈ ijaˈtz ri xka pa bey, yariˈ ri nichˈo chrij ri chˈabel riche (rixin) ri rajawaren ri Dios, ri nacˈaxex ruma jun winek, y xa ma nikˈax ta chuwech. Rumariˈ nipe ri itzel nrelesaj el ri chˈabel ri xtic pa ránima. 20 Ri ijaˈtz ri xka cojol tak abej, can nichˈo wi cˈa chrij ri ruchˈabel ri Dios ri nacˈaxex ruma jun winek. Ri winek riˈ can chanin cˈa nucˈul ri ruchˈabel ri Dios pa ránima riqˈui quicoten. 21 Xa yacˈa chi ma xbe ta ka jabel rucˈamal ri ruchˈabel ri Dios pa ránima, xa can ma niyaloj ta cˈa ri quicoten riqˈui. Y tek yepe cˈa tijoj pokonal y netzelex ruma runiman ri ruchˈabel ri Dios, chanin nitzak. 22 Y ri ijaˈtz ri xka cojol tak kˈayis ri cˈo quiqˈuixal, can nichˈo wi cˈa chrij ri ruchˈabel ri Dios ri nacˈaxex ruma jun winek. Pero ri winek riˈ xa ya cˈa ri nrajoˈ re tiempo reˈ ri nuben y nikˈolotej cˈa pa rukˈaˈ ri beyomel riche (rixin) re ruwachˈulef, y rumariˈ xa nijikˈ cˈa ri ruchˈabel ri Dios ri cˈo riqˈui. Y can majun bey cˈa xtiwachin ta jabel ri ruchˈabel ri Dios pa rucˈaslen. 23 Yacˈa ri ijaˈtz ri xka pa jun utzilaj ulef, can nichˈo wi cˈa chrij ri ruchˈabel ri Dios ri nacˈaxex ruma jun winek, y ri winek riˈ can nikˈax cˈa ri ruchˈabel ri Dios chuwech y ri rucˈaslen niwachin jabel. Can niwachin wi cˈa achiˈel niquiben ri ijaˈtz. Ruma cˈo ijaˈtz ri niquiyaˈ a treinta quiwech, yecˈo ri niquiyaˈ a sesenta quiwech y yecˈo ri can jojun ciento cˈa quiwech niquiyaˈ, xchaˈ ri Jesús.

Ri cˈambel tzij chrij ri trigo y ri itzel kˈayis

24 Ri Jesús xutzijoj chic cˈa jun cˈambel tzij chiquiwech ri winek, y xubij cˈa: Ri rajawaren ri caj, junan cˈa riqˈui jun achi ri xberuticaˈ ca jun utzilaj ijaˈtz pa rulef. 25 Xa yacˈa tek quinojel ri winek ye warnek, xpe cˈa ri rucˈulel ri rajaf ri ulef, xberuticaˈ ca rujatzul ri itzel kˈayis chucojol ri trigo ri ticon chic ca. Y xu (xe wi) xberubanaˈ ca riˈ, y xbe. 26 Yacˈa tek xbeqˈuiy pe ri ticoˈn y xuchop xebeˈel pe ri ruwiˈ, cˈa yacˈariˈ tek xkˈalajin ri itzel kˈayis. 27 Y yacˈariˈ tek ri ye rumozo ri rajaf ri ulef xeˈapon cˈa riqˈui y xquibij chare: Ri ijaˈtz ri xatic ka pan awulef can utz wi. Xa yacˈa wacami cˈo itzel kˈayis chucojol. ¿Acuchi (achique) cˈa xpe wi ri ijaˈtz riche (rixin) ri itzel kˈayis? xechaˈ. 28 Y ri achi xubij cˈa chique ri ye rumozo: Reˈ rusamaj jun ri netzelan wuche (wixin), xchaˈ. Y ri ye rumozo xquibij cˈa chare: ¿Nawajoˈ cˈa chi yojbe chucˈukic? xechaˈ chare. 29 Yacˈa ri achi xubij cˈa chique ri rumozo: Mani, ma yixbe ta chucˈukic, man xa ruma chi nicˈuk ri itzel kˈayis yecˈukutej chukaˈ ri trigo. 30 Xa tiyaˈ na cˈa kˈij chare ri itzel kˈayis chi junan niqˈuiy riqˈui ri trigo, cˈa ya na tek xtapon ri kˈij riche (rixin) ri kˈatoj. Cˈa ya na cˈa kˈij riˈ tek riyin xtinbij cˈa chique ri xquebano kˈatoj, chi nabey tiquimoloˈ ri itzel kˈayis y quequibanalaˈ pa tak manojo riche (rixin) chi yeporox; y cˈacˈariˈ tiquikˈataˈ ri trigo riche (rixin) chi nbequiyacaˈ ca, xchaˈ ri achi. Queriˈ xubij ri Jesús.

Ri cˈambel tzij chrij ri ijaˈtz riche (rixin) ri mostaza

31 Y ri Jesús xutzijoj chic cˈa jun cˈambel tzij chiquiwech ri winek, y xubij cˈa: Ri rajawaren ri caj junan riqˈui jun ti ijaˈtz riche (rixin) ri mostaza ri nberuticaˈ ca jun achi pa rulef. 32 Ruma ri ijaˈtz riche (rixin) ri mostaza astapeˈ yariˈ ri más tak cocoj, yacˈa tek niqˈuiy, ya riyaˈ ri sibilaj nim ntel que chiquiwech ri nicˈaj chic ichaj. Y can achiˈel jun ti alaj cheˈ nuben. Rumariˈ ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ, yeˈapon chiriˈ y niquibanalaˈ quisoc pa tak rukˈaˈ, xchaˈ ri Jesús.

Ri cˈambel tzij chrij ri chˈom (levadura)

33 Ri Jesús xuyaˈ chic cˈa jun cˈambel tzij chiquiwech, y xubij cˈa chique: Ri rajawaren ri caj junan cˈa riqˈui ri chˈom (levadura) ri xberucˈamaˈ pe jun ixok y xuyaˈ ca chupan oxiˈ pajbel harina, xuchˈomirisaj cˈa ronojel. Quecˈariˈ chukaˈ xtibiyin rutzijol ri ruchˈabel ri Dios, xchaˈ ri Jesús.

Ri Jesús can xerucusaj wi ri cˈambel tak tzij

34 Y ronojel cˈa ri xubij ri Jesús chique ri winek riˈ, ruyon cˈambel tak tzij yerucusaj tek nichˈo quiqˈui. Can majun cˈa ri xubij ta chique chi man ta xucusaj cˈambel tak tzij. 35 Riche (rixin) chi queriˈ can nibanatej cˈa ri rubin ca ri profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Ri rusamajel ri Dios can quecˈareˈ ri rutzˈiban ca chrij ri Jesús:

Riyin tek xquichˈo xquencusaj cˈa cˈambel tak tzij.
Qˈuiy cˈa ri can ye ewatel pe pa rutiquiribel re ruwachˈulef, xquenkˈalajsaj cˈa. Queriˈ nubij ri tzˈibatal ca.

Tek ri Jesús xubij achique ntel wi chi tzij ri cˈambel tzij chrij ri trigo y ri itzel kˈayis

36 Y tek ri Jesús rubin chic cˈa chique ri winek chi quebe chi tak cachoch, yacˈariˈ tek Riyaˈ xtzolin pa jay ye rachibilan ri rudiscípulos. Y yacˈariˈ tek ri rudiscípulos xejel apo riqˈui y xquibij cˈa chare: Riyoj nikajoˈ cˈa chi riyit nabij ta chake achique ntel wi chi tzij ri cˈambel tzij chrij ri trigo y ri itzel kˈayis ri xetic ca pa jun ulef. Ruma can ma xkˈax ta chkawech, xechaˈ.

37 Y ri Jesús can xukˈalajsaj cˈa chiquiwech ri cˈambel tzij, y xubij cˈa: Ri ticonel riche (rixin) ri utzilaj ijaˈtz, yin cˈa riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol. 38 Ri ulef ri xban wi ri ticoj, can ya cˈa re ruwachˈulef. Ri utzilaj ijaˈtz yecˈa ri yecˈo pa rajawaren ri Dios. Y ri itzel kˈayis yecˈa ri can ye riche (rixin) wi ri itzel. 39 Y ri xbetico ca ri itzel kˈayis, ya cˈa ri itzel winek. Ri kˈatoj, ya cˈa ri xtibanatej pa ruqˈuisbel chare re tiempo re kachapon; y ri xquebano ri kˈatoj yecˈa ri ángeles. 40 Can achiˈel cˈa niban riqˈui ri itzel kˈayis chi yeˈelesex el y yeporox pa kˈakˈ, can quecˈariˈ chukaˈ xtibanatej pa ruqˈuisbel chare re tiempo re kachapon. 41 Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol xquentek cˈa ri nuˈángeles chiquimolic quinojel ri yebano etzelal y ri yebano chique ri nicˈaj chic chi yetzak. Ruma ma nwajoˈ ta cˈa chi yecˈo ta ri winek riˈ chiquicojol ri yecˈo pa rajawaren ri Dios. 42 Y quinojel cˈa ri xquemol el, xquebecˈak ca chupan ri nimalaj kˈakˈ; y chiriˈ cˈa xqueˈokˈ wi y xtiquikachˈachˈej quey. 43 Yecˈa ri winek ri choj chic quicˈaslen can xquetzˈitzˈan cˈa achiˈel ri kˈij, pa rajawaren ri Tataˈixel ri cˈo chilaˈ chicaj. Ri cˈo cˈa racˈaxabel, can tracˈaxaj cˈa ri xinbij, xchaˈ ri Jesús.

Ri cˈambel tzij chrij jun beyomel ri mukun ca

44 Ri rajawaren ri caj junan cˈa riqˈui jun beyomel mukul ca pa jun ulef y xilitej ruma jun achi. Ri achi riˈ xumuk chic cˈa ca ri beyomel riˈ y niquicot ránima xtzolin y xuchop cˈa rucˈayixic ronojel ri cˈo riqˈui y cˈacˈariˈ xbe chulokˈic ri ulef ri acuchi (achique) mukul wi ri beyomel.

Ri cˈambel tzij chrij jun abej ri sibilaj jotol rajel

45 Y chukaˈ ri rajawaren ri caj, can junan cˈa riqˈui jun lokˈonel y cˈayinel quiche (quixin) tak abej ri nibix perlas chique. 46 Tek ri achi riˈ nril cˈa ca jun perla sibilaj jabel y nicˈayix, junanin (anibel) nitzolin y nucˈayij ronojel ri cˈo riqˈui, cˈacˈariˈ nibe chulokˈic ri perla riˈ.

Ri cˈambel tzij chrij ri yaˈl chapabel car

47 Y chukaˈ ri rajawaren ri caj xa junan cˈa riqˈui jun yaˈl chapabel car, ri niyaˈox (nyaˈ) ka pa yaˈ y yeberucˈamaˈ pe quinojel quiwech car. 48 Y tek nojnek chic cˈa ri yaˈl riqˈui car, niquicˈuaj cˈa el cˈa chuchiˈ yaˈ. Y cˈacˈariˈ yetzˈuyeˈ chuchaˈic. Ri utzilaj tak car yequiyaˈ cˈa pa tak chaquech, yacˈa ri car ri xa ma ye utz ta, xa yequelesaj cˈa ca. 49 Quecˈariˈ ri xticˈulwachitej pa ruqˈuisbel chare re tiempo re kachapon. Ri ángeles xquepe cˈa chiquichaˈic ri winek. Jucˈan xquequiyaˈ wi ri choj chic quicˈaslen, y xquequelesaj cˈa ca ri ma ye utz ta. 50 Y ri winek ri ma ye utz ta, xquebequicˈakaˈ cˈa ca chupan ri nimalaj kˈakˈ, y chiriˈ cˈa xqueˈokˈ wi y xtiquikachˈachˈej quey.

Ri discípulos can xkˈax wi chiquiwech ri xubij ri Jesús

51 Y ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: ¿Xkˈax chiwech ronojel re xinbij chiwe? xchaˈ chique. Y ri discípulos xquibij cˈa: Jaˈ (je) Ajaf, xkˈax chkawech, xechaˈ.

52 Riyaˈ xubij chic cˈa: Can utz wi chi xkˈax chiwech, ruma xixoc yan achiˈel jun aj tzˈib ri qˈuiy retaman chrij ri ye tzˈibatal ojer ca, y qˈuiy chukaˈ ntajin nretamaj chrij ri rajawaren ri Dios. Y rumariˈ can yix junan cˈa riqˈui jun tataˈaj pa jun jay ri can cˈo rubeyomal ruyacon. Tek cˈo nicˈatzin wi, riyaˈ yeberelesaj pe ri can cˈo chic kˈij ye ruyacon y yeberelesaj pe chukaˈ ri xa cˈa jubaˈ quecˈojeˈ riqˈui, xchaˈ ri Jesús.

Tek ri Jesús xapon chic pa tinamit Nazaret

53 Y tek ri Jesús xtaneˈ cˈa chubixic ri cˈambel tak tzij riˈ, Riyaˈ xel cˈa el chiriˈ y xbe, ye rachibilan el ri rudiscípulos. 54 Yacˈa tek xapon pa tinamit ri acuchi (achique) xqˈuiy wi, Riyaˈ xuchop cˈa rucˈutic ri ruchˈabel ri Dios ri chiriˈ pa jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios. Y ruma cˈa ri chˈabel ri yerubij chique, ri winek riˈ can xquimey cˈa y xquibij: ¿Achique cˈa ruma tek re achi reˈ sibilaj qˈuiy etamabel cˈo riqˈui y nicowin yeruben milagros? 55 ¿La xa ma ya ta cami reˈ ri rucˈajol ri jun achi ri aj samajel chrij cheˈ? ¿La xa ma ya ta cˈa reˈ ral ri María y rachˈalal ri Jacobo, ri José, ri Simón y ri Judas? 56 Y ri ye ranaˈ, ¿la xa man ta cˈa yecˈo chkacojol? ¿Acuchi (achique) ta cˈa xretamaj wi ri retaman y acuchi (achique) ta cˈa petenak wi ri ruchukˈaˈ riche (rixin) chi yerubanalaˈ milagros? yechaˈ chiquiwech.

57 Y rumariˈ ri winek can ma jubaˈ xquinimaj ta ri Jesús. Y ri Jesús xubij cˈa chique ri winek riˈ: Majun cˈa jun profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios, ri man ta jun rukˈij. Quinojel can cˈo wi quikˈij, xa yacˈa chi ma niyaˈox (nyaˈ) ta quikˈij pa tak quitinamit y pa tak cachoch, xchaˈ chique.

58 Chupan ri rutinamit, ri Jesús ma qˈuiy ta cˈa milagros ri xerubanalaˈ, ruma ri ruwinak ma xquinimaj ta.